Co to jest pomoc społeczna?

Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Rodzaj, forma i  rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej.

Ośrodki pomocy społecznej organizują między innymi:

• usługi opiekuńcze dla osób starszych i chorych, szczególnie samotnych,
• udzielają pomocy finansowej i rzeczowej,
• dożywianie dzieci,
• opłacają składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe dla osób rezygnujących z zatrudnienia w związku ze sprawowaniem opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny,
• opłacają składki na ubezpieczenie zdrowotne za niektórych świadczeniobiorców,
• kierują do domów pomocy społecznej i ponoszą odpłatność za pobyt mieszkańca gminy w domu pomocy społecznej,
• wykonują pracę socjalną,

Kto i kiedy może otrzymać zasiłek z pomocy społecznej ?

Pomoc społeczna ma na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna adresowana jest do osób o najniższych dochodach. Podstawę prawną udzielania świadczeń z pomocy społecznej stanowi ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity - Dz.U. z 2013 r., poz. 182, z późniejszymi zmianami).

O pomoc finansową mogą starać się osoby lub rodziny, które spełniają warunki określone w ustawie o pomocy społecznej.

1. Podstawowym warunkiem dla wszystkich ubiegających się o pomoc jest trudna sytuacja życiowa związana w szczególności z:
   • sieroctwem
   • bezdomnością
   • bezrobociem
   • niepełnosprawnością
   • długotrwałą lub ciężką chorobą
   • przemocą w rodzinie
   • problemami rodzin wielodzietnych, w tym potrzebą ochrony macierzyństwa lub wielodzietności
   • bezradnością w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych i wielodzietnych
   • brakiem umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze
   • trudnościami w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego
   • alkoholizmem lub narkomanią
   • zdarzeniem losowym i sytuacją kryzysową
   • klęską żywiołową lub ekologiczną.
2. Drugim warunkiem jest trudna sytuacja finansowa.
   Miesięczny dochód osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc nie może być większy od kwoty określonej w ustawie o pomocy społecznej, czyli od tzw. kryterium dochodowego.

• wysokość kryterium dochodowego dla osoby samotnie gospodarującej  -  542 zł
• wysokość kryterium dochodowego na osobę w rodzinie                              -  456 zł.

Dokumenty niezbędne do uzyskania pomocy

1. podanie lub wniosek wyjaśniające problem, z którym zgłasza się osoba lub rodzina,
2. wywiad środowiskowy sporządzony przez pracownika socjalnego w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o pomoc,
3. dokumenty potwierdzające dochody oraz inne niezbędne zaświadczenia i oświadczenia, potwierdzające trudną sytuację życiową osoby lub rodziny:
   • zaświadczenie z zakładu pracy lub oświadczenie o osiąganych dochodach netto z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku,
   • zaświadczenie z powiatowego urzędu pracy lub oświadczenie o statusie bezrobotnego i wysokości otrzymywanego zasiłku dla bezrobotnych bądź innych świadczeń netto z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku,
   • aktualna decyzja o przyznaniu emerytury/renty lub odcinek emerytury/renty z netto z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku,
   • orzeczenie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności,
   • orzeczenie lekarza orzecznika/komisji  Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
   • oświadczenie o stanie majątkowym.

Wyżej wymienione dokumenty obowiązują przy ustalaniu następujących form pomocy:

1. zasiłek stały – przysługujący pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej lub pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności  (pod warunkiem spełniania kryterium dochodowego),
2. zasiłek okresowy - przysługujący osobom lub rodzinom ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z  innych systemów zabezpieczenia społecznego.
3. zasiłki celowe i celowe specjalne - na zaspokojenie niezbędnych potrzeb bytowych np. na zakup żywności, leków, niezbędnej odzieży.
4. pomoc w naturze - np. opłata za posiłki dla dzieci i młodzieży szkolnej, zakup żywności, opału dla osób, które mogłyby korzystać ze świadczeń pieniężnych w sposób niezgodny z przeznaczeniem,
5. opłata składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe,
6. opłata składek na ubezpieczenie zdrowotne,
7. usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób wymagających pomocy innych osób i jej pozbawionych, zwłaszcza w przypadku osób samotnych,
8. sprawienie pogrzebu.
9. pomoc w formie umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Podstawą do odmowy przyznania świadczenia może być:

• brak uzasadnienia wniosku o pomoc trudną sytuacją życiową osoby lub rodziny,
• dochód osoby lub rodziny wnioskującej o pomoc wyższy od określonego w ustawie o pomocy społecznej kryterium dochodowego,
• stwierdzone przez pracownika socjalnego wyraźne dysproporcje między udokumentowanymi dochodami a rzeczywistym poziomem życia osoby lub rodziny,
• brak wymaganych dokumentów, potwierdzających osiągane dochody  czy stan zdrowia,
• odmowa  współpracy z  z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej,
• odmowa zawarcia kontraktu socjalnego lub niedotrzymywanie jego postanowień,
• nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną,
• nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego przez osobę uzależnioną,
• marnotrawienie przyznanych świadczeń, celowe ich niszczenie bądź korzystanie w sposób niezgodny z przeznaczeniem,
• marnotrawienie  własnych zasobów finansowych.

INFORMACJA DLA OSÓB UBIEGAJĄCYCH SIĘ

O ŚWIADCZENIA RODZINNE

System świadczeń rodzinnych jest wsparciem dla rodzin gorzej sytuowanych w wychowywaniu dzieci oraz w sytuacji, gdy w rodzinie znajduje się osoba niepełnosprawna, wymagająca pomocy i opieki.

Świadczeniami rodzinnymi są:

• zasiłek rodzinny wraz z dodatkami
• świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, specjalny zasiłek opiekuńczy i świadczenie pielęgnacyjne
• jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka

Prawo do świadczeń rodzinnych przysługuje rodzicom, opiekunowi faktycznemu i prawnemu oraz osobie uczącej się pod warunkiem, iż dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 539 zł (lub 623 zł – w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne).

Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko:

a)      18 roku życia,  

b)      21 roku życia jeżeli uczy się w szkole,  

c)      24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zasiłek rodzinny nie przysługuje jeżeli:

a)      dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,

b)      dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej,

c)      osoba ucząca się została umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,

d)     pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawnione do zasiłku rodzinnego na własne dziecko,

e)      osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica chyba, że:

• rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
• ojciec dziecka jest nieznany,
•  powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
• sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.

DODATKI DO ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH

Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki z tytułu:

1. urodzenia dziecka;
2. opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
3. samotnego wychowywania dziecka;
4. wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej;
5. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego;
6. rozpoczęcia roku szkolnego;
7. podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
   
   

ŚWIADCZENIA OPIEKUŃCZE   

I.     Zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł miesięcznie przysługuje:

a)    dziecku legitymującemu się orzeczeniem o niepełnosprawności,

b)    osobie legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,

c)     osobie legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała przed 21 rokiem życia,

d)    osobie, która ukończyła 75 lat.

 II.     Specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości 520 zł miesięcznie przysługuje innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 623 zł.

Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli:

1)    osoba sprawująca opiekę:

a)  ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,

b) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów,

c)  ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego,

d) legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;

2)    osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;

3)    na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;

4)    członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;

5)    na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego;

6)    na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

III.   Świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 620 zł miesięcznie z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

a)    matce albo ojcu,

b)    innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności,

c)     opiekunowi faktycznemu dziecka

-        jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji; albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

d)    osobie innej niż spokrewniona w pierwszym stopniu, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, w przypadku gdy nie ma osoby spokrewnionej w pierwszym stopniu albo gdy osoba ta nie jest w stanie sprawować opieki.

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:

1)      osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty   socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,

2)      osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na inną osobę w rodzinie lub poza rodziną,

3)      osoba wymagająca opieki:

a)      pozostaje  w związku małżeńskim, chyba, że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,

b)      została umieszczona w rodzinie zastępczej,  z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, albo w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem zakładów opieki zdrowotnej,

4)      osoba w rodzinie ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury na to dziecko,

5)      osoba w rodzinie ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z  urlopu  wychowawczego albo do świadczenia pielęgnacyjnego na tę lub inną osobę w rodzinie lub poza rodziną,

6)      na osobę wymagającą opieki członek rodziny jest uprawniony za granicą do świadczenia na pokrycie wydakków związanych z opieką, chyba, że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka

Z tytułu urodzenia się żywego dziecka przysługuje jednorazowa zapomoga w wysokości 1000 zł. Jednorazowa zapomoga przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo faktycznemu dziecka, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922 zł. Warunkiem jest złożenie wniosku w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka albo od dnia objęcia dziecka opieką prawną, opieką faktyczną lub przysposobieniem.

Wymagane dokumenty:

• dowody osobiste obojga rodziców,
• aktu urodzenia dziecka,
• zaświadczenie lekarskie potwierdzające pozostawanie kobiety pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu,
• zaświadczenie z organu realizującego świadczenia rodzinne, właściwego ze względu na miejsce zameldowania rodziców dziecka (w przypadku gdy miejsce zameldowania jest inne niż miejsce zamieszkania), iż zapomoga na to dziecko nie została wypłacona.

FUNDUSZ ALIMENTACYJNY

 Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobie uprawnione:

• do ukończenia  18 roku życia,
• do ukończenia 25 roku życia, jeżeli uczy się w szkole lub szkole wyższej,
• bezterminowo - w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności,

jeżeli dochód w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725,00 zł.

Osoba uprawniona,  to osoba, uprawniona  do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna.

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 500 zł.

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują, jeżeli osoba uprawniona:  

      a) została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, albo w pieczy zastępczej,  

      b) zawarła związek małżeński.

Prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego ustala się na okres świadczeniowy począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do organu właściwego wierzyciela, nie wcześniej jednak niż od początku okresu świadczeniowego do końca tego okresu.

UWAGA !!!
Osoby, otrzymujące świadczenia rodzinne i świadczenia z funduszu alimentacyjnego zobowiązane są do niezwłocznego powiadomienia organu wypłacającego te świadczenia  o wszelkich zmianach w liczbie członków rodziny, uzyskania dochodu lub innych zmianach mających wpływ na prawo do świadczeń (np. śmierć członka rodziny, przerwanie nauki w szkole, podjęcie zatrudnienia, zakończenie urlopu wychowawczego, nabycie prawa do renty, emerytury, itp.)

Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego na nowy okres świadczeniowy są przyjmowane od dnia 1 sierpnia.

          W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego na nowy okres świadczeniowy złoży wniosek  wraz z dokumentami do dnia 31 sierpnia, ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wypłata świadczeń przysługujących za październik następuje do dnia 31 października.

          W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z dokumentami od dnia 1 września do dnia 31 października, ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wypłata świadczeń przysługujących za miesiąc październik następuje do dnia 30 listopada.

Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy są przyjmowane od dnia 1 września.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek   wraz z dokumentami do dnia 30 września, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata świadczeń przysługujących za listopad następuje do dnia 30 listopada.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek   wraz z dokumentami od dnia 1 października do dnia 30 listopada, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata świadczeń przysługujących za miesiąc listopad następuje do dnia 31 grudnia.

Szczegółowe informacje oraz wnioski o przyznanie zarówno świadczeń rodzinnych jak i świadczeń z funduszu alimentacyjnego dostępne są w GOPS Nowe Miasto - pokój nr 15.